I. Dodatkowe informacje umożliwiające ocenę, na jakim etapie rozwoju mowy znajduje się dziecko:

Do 1 roku życia – dziecko głuży i gaworzy (nie gaworzą dzieci, które nie słyszą, dlatego trzeba je bardzo dokładnie obserwować). W tym okresie dziecko zaczyna wypowiadać głoski: a, e, i, m, b, n, t, d, j. Kojarzy ono przedmioty z ich nazwami.

Od 1 do 2 roku życia – dziecko stosuje onomatopeje, czyli naśladuje dźwięki. Pojawia się mowa telegraficzna, czyli skrótowa, np. „Mama dać”, „Mama pić”, itd. Dziecko umie już mówić głoski: a, o, u y, i e, p, b, p’, m, t, d, n, ń, ś, j, k, k’,. Cechą charakterystyczną jest mówienie pierwszej lub ostatniej sylaby wyrazu, dziecko w ten sposób upraszcza sobie mowę.

Od 2 do 3 roku życia – Dziecko wypowiada głoski: a, o, u y, i, e, ą, ę, p, b, p’, b’, m, m’, f, f’, v, v’, ś, ź, ć, dź, ń, k, g, k’, g’, x, t, d, n, l, l’, ł, j.

Od 3 do 7 roku życia – dziecko wypowiada głoski: s, z, c, dz (pojawiają się ok. 4 r.ż.), sz, ż, cz, dż, r (pojawiają się ok. 5-6 r.ż.).

Jeżeli cokolwiek zaniepokoi rodzica w rozwoju mowy dziecka, np. dane głoski nie pojawią się w odpowiednim  czasie w rozwoju mowy dziecka, zamienia je na inne, bądź nieprawidłowo je realizuje, należy skontaktować się ze specjalistą.

 II. Jak stymulować rozwój mowy dziecka w domu?

Rozwój mowy dziecka można wspomagać m.in. poprzez:

– czytanie książeczek, opowiadanie, rozmawianie z dzieckiem, mówienie co się teraz robi (np. Teraz sprzątam, wycieram kurze szmatką….itd. – nazywanie swoich czynności) – zastosowanie tzw. „kąpieli słownej”

– zabawy w naśladowanie odgłosów (zwierząt, instrumentów, pojazdów itd.)

– zabawy w rozumienie, np. Podaj zwierzątko, które robi hau,hau lub Podaj kota i powiedz, jak robi kotek?

– śpiewanie piosenek z pokazywaniem (np. Głowa, ramiona, kolana, pięty…, Rączki robią klap klap klap….)

– zabawy paluszkowe, różnego rodzaju wyliczanki i rymowanki (np. Tu sroczka kaszkę… Mamo, mamo, co co co? itp.)

– zabawy w robienie śmiesznych minek w celu rozwijania umiejętności przechodzenia z jednego układu narządów mowy do drugiego, co będzie skutkowało właściwą realizacją głosek oraz swobodne łączenie ich w sylaby, a później w wyrazy

– czytanie krótkich wierszyków 4 – wersowych (np. Proszę Państwa oto miś…można używać do tego różnego rodzaju zabawek, aby urozmaicić dziecku zabawę) – dziecko w miarę możliwości powinno kończyć zdania w tym wierszyku, np. wypowiadanie ostatniego słowa  w wersie

– opowiadanie na podstawie historyjek obrazkowych, włączanie dziecka w ich opowiadanie, tworzenie (jeśli dziecko mówi po swojemu, to należy pochwalić dziecko i tę samą treść powtórzyć w prawidłowej formie)

– zabawy dźwiękowe, np. skąd dochodzi dźwięk?, jaki przedmiot wydał dany dźwięk?

– wszelkie czynności mające na celu stymulowanie rozwoju mowy dziecka powinny być przeprowadzane w formie zabawy

– należy unikać pieszczotliwej mowy do dziecka (maleństwo uczy się poprzez naśladownictwo, w sytuacji gdy osłucha się z niepoprawną wymową, będzie przyjmowało ją za prawidłowy wzorzec)

– nie należy porównywać swojej pociechy do innych dzieci

– należy chwalić dziecko za każdą próbę mówienia (nawet nieudaną) i tę samą treść powtórzyć w prawidłowej formie.